Her çocuk dünyaya kendine has özellikleriyle birlikte gelir. Ve buna mizaç denir. Çocuğunuzun mizacını tanıyıp anlamak ebeveynlik stratejinizde yol gösterici olacaktır.
Mizaç, çocukların dünyaya tepki verme şeklidir. Çocuğunuzun mizacını 3 belirgin özelliği fark ederek tanıyabilirsiniz.
- Tepkisellik: Bu çocuklar heyecan verici olaylar karşısında ya da zorlandıkları durumla karşılaşınca güçlü tepkiler verirler.
- Öz denetim: Bu mizaca sahip çocuklar duygularını gösterme biçimleri de dahil olmak üzere davranışlarını oldukça kontrol edebilirler. Aynı zamanda dikkatlerini de oldukça sürdürebilirler ve çok ısrarcı değillerdir.
- Sosyallik: bu Çocuklar yeni insanlarla tanıştıklarında veya yeni bir yere gittiklerinde rahat olurlar.
Her çocuk kendi mizacıyla doğar ve henüz bebekken siz mizaci özellikleri görmeye başlarsınız. Örneğin bebeğiniz yeni bir yere girdiğinde huzursuz oluyor mu? Ya da rutinleri seviyor mu? Başka insanlara kolayca yanaşıyor ya da daha gözlemci ve güvenlik arayışında mı?
Mizaçtaki farklılıklar, aynı anne babadan olan çocuklarınızın neden birbirinden oldukça farklı olabileceğini açıklar. Örneğin, çocuklarınız birbirinden az ya da çok tepkisel, az ya da çok sorumluluk sahibi veya az ya da çok sosyal olabilir.
Çocuğunuzun mizacını değiştiremezsiniz ancak geliştirilmesi gereken yönlerini destekleyebilirsiniz. Mizacından kaynaklı zorlandığı durumlarla nasıl başa çıkabileceği yönünde öğrenmesine destek olabilirsiniz. Ya da Olumlu yönlerini güçlendirmesine destek verebilirsiniz. Ancak, çocuğunuzun bu gelişimini desteklemek için de ebeveynliğinizi çocuğunuzun mizacına uyarlamanız gerekir.
Tepkisel mizaçlı bir çocuğun ebeveyniyseniz, muhtemelen fark etmişsinizdir ki, çocuğunuz eğlenceli durumlarda anın tadını çıkarıyordur. Bununla birlikte, istediği bir şey gerçekleşmediği zamanlarda da oldukça mutsuz, gürültülü ve dramatik davranıyor olabilir. Bu mizaci özelliğe sahip olan çocuklara nasıl daha sakin bir şekilde tepki vereceğini öğrenmesi için yardım etmeniz gerekir. Kendi sakinleşme metodunu beraber keşfedebilirsiniz. Örneğin; nefes egzersizi, imgeleme çalışması, resim yapmak ya da pelüş bir oyuncağına sarılmak gibi..
Tepkisel çocuklar genellikle çok hareketlidirler ve dışarıda çok zaman geçirmeye ihtiyaç duyabilirler. Çeşitli spor aktivitelerini denemeye teşvik ederek çocuğunuzun gelişmesine yardımcı olabilirsiniz. Bununla birlikte, uyku öncesi sakinleşmek için yardıma ihtiyaç duyabilir ve bu nedenle daha sakin oyunlar, ılık bir duş, kitap okuma gibi rahatlatıcı rutinler seçebilirsiniz.
Daha az tepkisel bir çocukla zaman geçirmek ise daha kolaydır, ancak özgüveni daha düşük olabilir. Bu çocuklara becerilerini, iyi yanlarını, başarılı olduğu tarafları göstermeniz gerekir.
Daha az tepkisel çocukların aile içinde sık sık görüşlerini almak da önemlidir. Örneğin, ailece izleyeceğiniz bir film varsa ve görüşünü belirtmediyse özellikle sorabilirsiniz.
Daha az tepkisel çocuklar fiziksel olarak da daha az aktiftirler ve lego, puzzle veya çizim yapmak gibi ince motor becerilerini kullanacağı uğraşları daha çok sevecektir. Bununla birlikte, fiziksel aktiviteyi teşvik etmeniz gerekebilir. Örneğin, yapacağınız sanatsal çalışma için yaprak, taş, vs. toplamak için parka gitmeyi teklif edin. Diğer bir seçenek, okula arabayla gitmek yerine yürüyerek gitmek olabilir.
Öz denetimli çocuklar hayal kırıklığı veya heyecan gibi duygulara karşı tepkilerini yönetmede iyidirler. Heyecan verici veya üzücü bir şeyden sonra daha hızlı sakinleşebilirler ve daha az dürtüseldirler.
Özdenetimi iyi olan bu çocuklar, dikkatlerini uzun süre sürdürebilirler. Başladıkları işi bitirmeye ve doğrusunu yapana kadar çabalamaya devam ederler. Ayrıca aksilik yaşadıklarında başa çıkma mekanizmaları akranlarından çok daha iyidir. Ayrıca çok fazla denetim olmaksızın ev ödevi yapma gibi sorumluluklarını yerine getirebilirler. Ancak, biraz mükemmeliyetçi olabilirler, bu yüzden hata yapmanın sorun olmadığı üzerinde sıklıkla durmanız gerekir.
Daha az öz denetimli bir çocuğunuz varsa ve dikkatini sürdürmede güçlük çekiyorsa, özellikle zorlandığı görevlere devam edebilmesi için çok fazla cesaretlendirmeye ihtiyacı olacaktır. Bu çocuklar bir aktiviteden diğerine hızla geçebilirler. Ayrıca çok yaratıcı da olabilirler. Çocuğunuzun odaklanmasına yardımcı olmak için, oyunları ve yaratıcı aktiviteleri kullanarak işleri eğlenceli hale getirmeyi deneyebilirsiniz .
Sosyal bir çocuğunuz varsa diğer insanların yanında olmayı, oyun oynamayı ve grup aktivitelerine katılmayı sevecektir. Bu durum sürekli etkinlikler düzenlemeniz ya da her daim grup aktiveleri planlamanız gerektiği anlamına gelmez, çünkü çocuğunuzun kendini meşgul etmeyi öğrenmesi de önemlidir.
Sosyal mizaçları olan çocuklar da genellikle çok uyumludur ve rutin değişkenliklerinde oldukça kolay başa uyum gösterirler.
Çocuğunuz çok sosyal değilse yani çekingen mizaca sahipse, muhtemelen kendi başına oynamakta oldukça iyidir ve canı sıkılmadan yapacak bir şey bulmak için fazla yardıma ihtiyaç duymuyordur. Ancak, arkadaş edinmesine yardım etmeniz gerekebilir. Gruplarda veya kabalık çocuk ortamlarında rahat değilse, bir veya iki arkadaşınızın evinde veya parkta bir oyun günü planlayabilirsiniz.
Çekingen mizaca sahip çocuklar düzenli bir rutine sahip olmaktan hoşlanır ve değişiklikler onları huzursuz eder. Bu durum, rutini etrafında bir şeyler planlandığında sorun olmayacaktır, ancak bir değişim olacaksa öncesinde çocuğunuza bilgi vermeli ve onu duruma öncesinden hazırlamanız gerekir.
Çocuğunuzun mizacı sizinkinden farklı olabilir. Mizacı sizinkine benzeyen bir çocuğu anlamanız çok daha kolaydır. Örneğin, daha evcimen bir yapınız varsa, düzenli uykuya ihtiyacı olan bir bebeğe bakmak sizin için çok daha kolay olacaktır. Bununla birlikte, sosyalleşmek sizin önceliğinizse, çocuğunuzun rutinden hoşlanmasına alışmanız biraz zaman alabilir.
Çocuğunuz yaş aldıkça mizacında bazı değişiklikler görebilirsiniz. Yukarıda da bahsettiğim gibi öğrenme ve gelişme mizacı destekler. Örneğin, okulda dikkati çok dağınık olan bir çocuk, iş toplantılarına iyi konsantre olabilen bir yetişkin olabilir. Bunun nedeni, olgunlaştıkça daha fazla motivasyon geliştirmiş olması ya da dikkat dağınıklığını yönetmek için stratejiler öğrenmiş olmasıdır.
GÖKÇE YILDIRIM
PSİKOLOJİK DANIŞMAN