‘’Kızım doktor olacak benim’’, ‘’Amcamın oğlu bilgisayar mühendisi, ben de bilgisayar mühendisi olacağım’’, ‘’Boğaziçi’nin tüm bölümlerini yazacağım, ne tutarsa…’’, ‘’Arkadaşımın ablası dijital tasarım ajansı sahibi, paraya para demiyor, hem de çok gelecek vaat ediyormuş’’, ‘’Fizik okumak istiyorum ama ya para kazanamazsam…’’
Bu cümleler size de tanıdık geliyor değil mi… Ülkemizdeki sınav sistemi gereği meslek seçimini maalesef bilinçli bir karar verebilmek için çok erken bir yaşta ve zorlu bir sınav sürecinin sonucuna göre yapmak zorunda kalıyoruz. Bir yandan en doğru tercihi yapmanın stresini yaşarken bir yandan da kendimizi tam olarak tanıyamadan biraz aile baskısı, biraz çevrenin etkisi, biraz da dönemsel koşullarla tercihlerimizi şekillendiriyoruz.
Öncelikle meslek seçimi kaygısını azaltmak için uygulayabileceğimiz yöntemlerden biri, sonucunda hangi mesleği seçeceğimize değil, kararı verene kadarki sürece odaklanmak. Yani nihai karar ya da kararsızlık için kaygılanmak yerine enerjimizi bu süreci mümkün olduğunca zenginleştirmeye harcamak…
Düşündüğünüz meslekleri araştırmak için kendinize haftalık ya da aylık hedefler koyabilir, bu dönemlerde belli başlı internet sitelerini inceleyebilir, kariyer fuarlarına katılabilir, üniversiteleri gezebilir, çevrenizde o mesleği yapan insanlarla iletişime geçebilirsiniz. Hatta bu kişilerin illa ailenizden ya da çevrenizden biri olması gerekmez. Linkedin gibi platformlardan hayalinizdeki işi yapan insanlarla iletişime geçebilir, onlardan bilgi alabilirsiniz. Herkes benzer yollardan geçtiği için size bilgi vermeye istekli yüzlerce profesyonele erişebilirsiniz. Hatta aynı meslekten birkaç kişi ile görüşmeniz daha sağlıklı bilgiye ulaşmanızı sağlar, size farklı bakış açıları sunar. Anlatsin.com ise hem okudukları bölümleri anlatan üniversite öğrencilerinin hem şirketlerde çalışan uzmanların ve yöneticilerin meslekleriyle ilgili görüşlerini içeren videolar sunması açısından son derece faydalı bir internet sitesi.
Peki düşündüğünüz mesleklerden hangilerine daha yatkınsınız?
Çoğumuz meslek seçimini anne babamızın mesleğine göre ya da okulda başarılı olduğumuz derse göre yapıyoruz. Bu aslında kötü bir yaklaşım değil. Ancak yeterli de değil… Bir insanın belirli bir mesleğe uygunluğunu belirleyen başka faktörler de var: değerler, beklentiler, ilgi alanları, beceriler, yetenekler, kişilik özellikleri gibi…
Örneğin hayvanları çok sevdiği için bir insan veteriner olmak isteyebilir. Ancak yaralı hayvanlarla ilgilenmenin ve operasyon yapmanın duygusal yoğunluğu o kişinin kaldırabileceğinden fazla bir yük olabilir.
Kendinizi tanımak, güçlü yönlerinizi keşfetmek için kendinize, ailenize ve çevrenize bol bol şu soruları sorun: ‘’benim iyi olduğum alanlar neler?’’, ‘’ne yaparken keyif alıyorum?’’, ‘’geçmişte kendimi en başarılı hissettiğim anlar hangileriydi?’’, ‘’yeteneklerimi en iyi kullanabileceğim meslekler hangileri?’’, ‘’insanlar beni nasıl tanımlar?’’, ‘’beni diğer insanlardan ayıran özelliklerim neler?’’, ‘hobimi mesleğe dönüştürsem, bu ne olurdu?’’, ‘’bir iş günümü nasıl geçirmek isterdim?’’
Bu soruların yanıtlarını bulmakta zorlanıyor iseniz, meslek seçimi konusunda çalışan uzmanlarla görüşebilir; becerilerinizi ve ilgi alanlarınızı keşfedebilmek için size testler uygulamalarını isteyebilirsiniz.
Profesyonel koçluk alabilir; potansiyelinizin, beklentilerinizin, değerlerinizin farkına varmanızı sağlayacak, gelecekte kendinizi mutlu ve başarılı gördüğünüz mesleği hayal edebilmeniz için profesyonel koçluk teknikleri ile size yol gösterecek koçlarla bu süreçte çalışabilirsiniz.
Bu süreci kendinizi keşfetmek ve önünüzdeki fırsatları derinlemesine tanımak için bolca aksiyon alarak geçirmeniz yeterli.. Doğru meslek seçimi bu sürecin doğal bir sonucu olacaktır.
Alev DEMOKAN YAPICI
Uzm. Psikolog, Profesyonel Koç, İK Danışmanı, Eğitmen