Cinsel Taciz nasıl Anlaşılır?
Cinsel tacizi anlamak her zaman çok kolay olmayabilir. Özellikle çocuğunuzu iyi gözlemliyor olmanızda, beden dilini ve genel davranışlarındaki değişimlere karşı duyarlı ve dikkatli olmanızda fayda var. Özellikle de tacizci tanıdığınız, bildiğiniz ve hatta güvendiğiniz bir kişiyse durumu fark etmek daha da zorlaşabilir. Hatta kendinizi durumu inkar etmeye, böyle bir olayın olmadığına ikna etmeye çalışırken bulabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşadığı travma ve bunun içinizde yarattığı bir sürü karmaşık duygu ile yüzleşmek hiç de kolay değildir fakat ne olursa olsun onun yanında olmanız ve korumanız çok önemlidir.
Fiziksel İşaretler:
- Çocuğun genital bölgesinde veya ağzında tahriş, kanama, yanma hissi, şişme, morarma,
- İç çamaşırlarında kan veya lekeler olması,
- Otururken veya yürürken zorlanma,
- Tekrarlayan idrar yolu veya mantar enfeksiyonları.
Davranışsal İşaretler:
- Okula veya bazı yerlere özellikle gitmek istememe, bazı kişilerle görüşmekten ısrarla kaçınmak,
- Fiziksel temastan aşırı rahatsız olma, irkilme,
- Çeşitli korkuların ve fobilerin gelişmesi,
- Uyku bozukluğu yaşama ve kabuslar görme,
- Regresyon dediğimiz erken gelişimsel dönemlere ve davranışlarına geri dönüşler yaşama (Parmak emme, alt ıslatma gibi),
- Depresyon, Kaygı Bozukluğu veya Travma Sonrası Stres Bozukluğu belirtileri göstermesi,
- İştahsızlık yaşamak,
- Cinsel içerikli veya korkutucu resimler çizmek, oyunlar oynamak ve rüyalar görmek,
- İçe kapanma veya aşırı agresif olma,
- Ergenlerde kendine zarar verme davranışları (kollarını kesme, yakma gibi) ve intihar düşünceleri,
- Okul başarısında düşüş, okula gitmediği günlerde artış, arkadaş ilişkilerinin bozulması,
- Kişisel hijyene dikkat etmeme, banyo yapmayı reddetme veya aşırı banyo yapma isteği,
- Kardeşlerine karşı aşırı korumacı davranışlar geliştirme,
- Kendisinden yaşça büyük ‘yeni bir arkadaş’tan bahsetmesi,
- Kendisinin veya bedeninin iğrenç veya kirli olduğundan bahsetmesi,
- Yaşa uygun olmayan cinsel içerikli bilgiye ve davranışlara sahip olma.
Aile Çocuğunu Cinsel Tacize karşı Nasıl Eğitebilir?
Eğer çocuğunuzda yukarıdaki belirtileri gözlemliyorsanız onunla mutlaka yaşına uygun bir şekilde konuşun. Çocuğunuzun hayatı boyunca boyunu kat kat aşan bu yükü taşımaması, daha fazla zarar görmemesi ve yaşadığı travmanın onarılabilmesi için aile içi iletişim, artık güvende olduğu ve korunduğu hissi ve güvenli ve sevgi dolu kollarda olduğunu bilmesi çok önemlidir.
Çocuğunuzu büyütürken ona öğrettiğiniz birçok şey oldu; yemeklerden önce ve sonra ellerini yıkaması, kardeşine ve arkadaşlarına karşı nazik olması, yolda karşıdan karşıya geçerken arabaları kontrol etmesi, kırmızı ışıkta geçmemesi gibi. Cinsel taciz, sınırlar ve güvenlik konusu da aynı bu konular gibi çocuğun büyürken öğrendiği şeylerden biri olmalıdır. Çok küçük yaşlardan itibaren sık sık yeri geldiğinde çocuğunuzla aşağıdaki konuları konuşmaya çalışın.
- Çocuklarınıza bedenlerini ve cinsel organlarının isimlerini öğretin. Çocuklar bedenlerini tanır ve adlandırabilirlerse, bir sıkıntıları olduğunda bunu daha iyi ifade edebilirler ve merak ettikleri soruları sorabilirler,
- Bazı beden bölgelerinin özel ve mahrem olduğunu anlatın,
- Bu bölgelere (cinsel organlar, göğüsler, popo gibi) başka insanların bakmaması ve dokunmaması gerektiğini anlatın. Eğer birisi oralara dokunursa ‘hayır’ demeye hakları olduğunu söyleyin. Doktor muayenesi sırasında bu bölgelere bakılması gerekiyorsa çocuğunuzun yanında olun,
- Birisi onlara dokunduğunda eğer bu hoşlarına gitmiyorsa ‘hayır’ diyebileceklerini bilmeleri önemlidir. Çoğu çocuk uslu olmak ve büyüklerin sözlerini dinlemek zorunda olduklarını öğrenerek büyüyorlar, bu sebeple özellikle bu konuda hayır demeyi öğrenmeleri önemlidir. Eğer çocuğunuz bir aile büyüğü veya tanıdık tarafından öpülmek istemiyorsa (bu kişinin ona zarar vermiş olması gerekmiyor, çocuklar her zaman herkesin fiziksel yakınlığından hoşlanmayabilir ve buna da hakları vardır) onların bu isteğine karşı saygılı olun ve onu destekleyin,
- Tacizciler genellikle çocukları yaptıklarını başkalarına söylememek konusunda tehdit ederler veya bunu aralarında bir sır olarak saklamak konusunda manipüle ederler. Bu sebeple çocuğunuzla size her şeyi hatta başkalarının sır olarak saklayalım dedikleri şeyleri bile anlatabileceklerini söyleyin. Hatta birisinin başka bir çocuğa dokunduğunu görürlerse bile bunu bir sır olarak saklamamaları gerektiğini söyleyin,
- Eğer size bunları anlatırlarsa başlarının belaya girmeyeceği konusunda onlara güvence verin ve bu söylediğinizin arkasında durun. Onlara kızmayın ve asla böyle bir şeyden dolayı onları cezalandırmayın. Çocuklar ebeveynleri kızmasın veya üzülmesin diye de bazı şeyleri saklayabiliyorlar; çocuğunuz için güvenli bir liman olmaya çalışın,
- Doğru davranışlarda bulunmanın ve iyilik yapmanın nasıl bir şey olduğunu çocuklarınıza kendiniz yaparak model olun. Bir filmde, günlük hayatınız içinde veya birlikte yaşadığınız bir deneyimde doğru ve uygun olmayan davranışlar olduğunda bunları çocuklarınızla konuşmak ve bunun bir öğrenme deneyimi olması için zaman ayırın,
- Çocuğunuz sizinle bir şey konuşmak istediğinde mutlaka ona zaman ayırın. Size geldiği anda müsait olmayabilirsiniz ama birlikte ilk müsait olduğunuz zamanda konuşmak için zaman ayarlaması yapabilirsiniz. Onunla konuşurken tüm dikkatinizi ona verin, telefonunuza bakmayın ve söylediği şeyleri önemsediğinizi ona gösterin. Böylece zorda kaldıklarında size gelebileceklerini ve sizin de onları tüm kalbinizle dinleyeceğinizi öğrenmiş olurlar,
- Çocuğunuz ergenlik çağına geldiğinde de cinsel taciz ve güvenlik konularını onunla konuşmaya devam edin. Zor bir durumda kaldığında size gelebileceğini ve sizinle rahatlıkla konuşabileceğini bilmesi çok önemlidir. Güvenlik konusu ile ilgili konuşurken kendinizin veya tanıdıklarınızın başına gelen deneyimleri anlatmanız da bu konuşmayı daha gerçekçi ve samimi yapacaktır,
- Sadece kendileri değil arkadaşlarının başına da cinsel taciz veya güvenlikle ilgili bir mesele geldiğinde bunu da arkadaşlarını korumak için sizinle paylaşabileceklerini söyleyebilirsiniz fakat sizinle paylaştıklarında onları yargılamamanız ve yanlarında olduğunuzu hissettirmeniz çok önemlidir. Yoksa size olan güvenleri kırılır ve bir dahakine size gelmemeleri gerektiğini öğrenirler,
- Ergenlerle cinsel şiddet konusunda daha açık konuşabilirsiniz. Birçok ergen bunun farkında olmayabiliyor. Faillerin çoğu zaman tanıdıkları kişiler olabileceğini ve özellikle sosyal medyada dikkatli olmaları ve tanımadıkları kişilerle buluşmamaları konusunda onları uyarın.
Şirin Hacıömeroğlu ATÇEKEN
Uzm. Psk- Çift ve Aile Terapisti // Salt Psikoloji Kurucu Ortağı