TERAPİSTİNİZİ VEYA DANIŞMANLIK SÜRECİNİZİ SORGULAMANIZI GEREKTİREN İŞARETLER
Ruh sağlığı alanında çalışan herkes iyi bir uzman mıdır? Acaba doğru kişi ile mi görüşüyorum? Etik kurallar nedir? Çoğu danışanın aklında bu tarz sorular vardır.
Aşağıda listelenen maddeler psikoterapiye giden veya terapi almayı düşünen kişiler için belirgin önemli alarm işaretleridir. Eğer terapi sürecinizde bu durumlarla karşılaşırsanız mutlaka süreci yeniden değerlendirip, terapistinizle konuşmanız veya onu değiştirmeyi düşünmeniz iyi olabilir. Öncelikle, terapistinize açıkça sizi neyin rahatsız ettiğini anlatın. İyi bir terapist sizin probleminizi anlamaya ve dinlemeye her zaman açıktır.
Eğer ki terapistiniz ya da danışmanınız sorununuzu ciddiye almıyorsa ya da sizden gelen geribildirimleri kabul etmekte isteksizse, bu durumda yapılacak en iyi şey başka bir terapiste gitmektir. Birçok terapist kendileriyle ilgili meselelerini kabul etme konusunda sorumluluk alıp, orada ne olduğunu anlamaya isteklidir. Bu yüzden terapistinize yargısız infaz yapmamak önemlidir, herkes hata yapabilir. Ancak bazen terapistin problemi olduğunu düşündüğünüz sorun sizin sorununuz olabilir. Bu tip kör noktalar görmesi en zor olan ama terapistinizle konuşmaya en değer olanlardır.
Terapideki alarm işaretlerinin önemi değişkenlik gösterebilir; mesela bir terapist ve danışan arasında cinsel ilişki olmaması gerekliliği çok net ve kesindir. Bu kuralın kesinlikle bir ayrıcalığı yoktur. Kendinizi böyle bir durumda bulursanız, gidip yetkili kurumlara şikayet etmelisiniz. Fakat, aşağıdaki alarm işaretlerinin bazıları içinde bulunulan durumun gerektirdiklerine göre esnetilebilir. Örnek olarak, terapist ve danışanın terapi ilişkisi dışında bir ilişki kurmaları kabul edilemez. Bir berberin terapisti, o berbere gitmeyi tercih etmez. Ancak küçük bölgelerde eğer tek berber varsa bu tip durumlardan kaçınmak imkansız olabilir. Etik kurallar bu gibi durumlarda esnetilebilir ve bunun gibi bir ayrıcalıklı durumlar oluşabilir ama yine de terapist ve danışan bu durumun onlara nasıl hissettirdiğini seansta enine boyuna konuşmalıdır.
Terapi süreci ve terapistinizle ilgili alarm işaretleri aşağıdaki gibidir.
Eğer;
- Terapistiniz sizin sorunlarınıza yardımcı olacak eğitime, uzmanlığa sahip değilse ya da alanının dışında bir pratik uyguluyorsa,
- Sizin değiştirmek istedikleriniz ve terapi hedeflerinizle ilgilenmiyorsa,
- Terapistiniz sıkıntılarınızı, terapiye getirdiğiniz meselelerin nasıl değiştirileceğini açıklayamıyorsa,
- Terapi sürecinin tamamlandığını sizin nasıl bileceğinizi anlatamıyorsa,
- Diğer uzmanlardan fikir, süpervizyon almıyorsa,
- Terapistiniz sık sık garantiler ve sözler veriyorsa,
- Terapistiniz için yetkili mercilere yapılmış şikayetler varsa,
- Terapistiniz sizi gizlilik ilkesi, terapideki kurallar ve seans ücreti konusunda bilgilendirmiyorsa.
- Terapistiniz sizi inceden inceye yargılıyor, tehdit ediyor veya hor görüyorsa,
- Terapistiniz ailenizi, arkadaşlarınızı veya partnerinizi suçluyorsa,
- Terapistiniz bilerek yada bilmeyerek sizin üzerinizden psikolojik ihtiyaçlarını karşılıyorsa,
- Arkadaşınız olmaya çalışıyorsa
- Size izniniz olmadan dokunuyorsa (Sarılma dahil),
- Terapistiniz sizinle cinsel yada romantik bir ilişki kurmaya çalışıyorsa,
- Sürekli sizinle terapi süreciyle ilgisi olmayan kişisel problemleri ve kendi özel hayatını paylaşıyorsa,
- Terapist sizi terapinizle alakalı olmayan bir şeye katılmaya veya yardım etmeye zorluyorsa,
- Sizin izninizi almadan kimliğinizi ve seans bilgilerinizi başkalarıyla paylaşıyorsa,
- Size diğer danışanların bilgilerini veriyorsa,
- Terapist daha önce hiç kendisi için bireysel terapi almadığını söylüyorsa,
- Terapist hiç sizden gelen geribildirimleri ve hatasını kabul etmiyorsa,
- Sorununuzun ne olduğu konusunda çok yoğunlaşıp, değişmenize yardımcı olmadan sadece teşhis koymaya çalışıyorsa,
- Terapistiniz çok konuşuyorsa,
- Hiç konuşmuyorsa,
- Terapistiz devamlı size ne yapmanız gerektiğini söylüyor ve sizin adınıza kararlar alıyorsa,
- Terapistiniz sadece kendi kullandığı yöntemin iyi olduğunu söylüyor ve farklı yöntemlerle dalga geçiyorsa,
- Terapistiniz adınızı unutuyor ve/veya daha bir seans önce aranızda geçen etkileşimleri sık sık hatırlamıyorsa,
- Siz odadayken gelen telefonları cevaplıyorsa,
- Terapistiniz sizin kültürünüze veya dininize duyarlı değilse,
- Sizi belli bir dine veya öğretiye doğru yönlendirmeye çalışıyorsa,
- Sizinle empati kurmuyor veya sıkıntılarınızı artık onu üzmemek adına anlatmama noktasına gelecek kadar fazla empatik veya duygusalsa (ki bu terapistinizin sizinle özdeşim kurduğu anlamına gelebilir),
- Terapistiniz sizi hazır olmadığınız meselelerle yüzleşmeye zorluyor veya tam tersi asıl meselelere gidip yoğun duygularla karşılaşmaktan kaçındığı için hep yüzeysel meselelerin etrafında dolanıyorsa,
Son olarak da terapistiniz sık sık seansa geç kalıyor, geç başlatıyor, seans tarihini değiştiriyor veya unutuyorsa yukarıda bahsettiğimiz gibi bunu kendisiyle mutlaka konuşmanızı, eğer sonuç almazsanız da terapistinizi değiştirmenizi öneririz.
Klinik Psikolog Merve Özgüven